“Veel verder dan een jaar is er eigenlijk niet vooruit te plannen en dat is al lang in veel gevallen.”

Neem bijvoorbeeld de opkomst van kunstmatige intelligentie. De hele wereld heeft er een mening over en de voorspellingen over de impact van deze technologie lopen sterk uiteen. Sommige experts voorspellen een enorme boost in productiviteit en efficiency, terwijl anderen waarschuwen voor massale baanverliezen en ethische dilemma’s. En dan zijn er nog degenen die beweren dat de veranderingen minimaal zullen zijn, en dat het allemaal een hype is. En wie weet wie er gelijk heeft, maar de sterk uiteenlopende meningen schetsen wel de onzekerheid.

Ook zo bij verkiezingen, steeds vaker komen uitslagen uit op 49% tegen 51%. De veranderingen gaan zo snel dat het volgen van langetermijnstrategieën een utopie is geworden. Veel verder dan een jaar is er eigenlijk niet vooruit te plannen en dat is al lang in veel gevallen. Maar toch, als Directeur zul je hier iets mee moeten, want als visionair wordt van je verwacht dat je alle antwoorden hebt, toch?

“Maar er wordt natuurlijk wel verwacht dat de boegbeelden in een organisatie de koers en de grote lijnen uitzetten.”

Die verwachting mag dan nog steeds bestaan, maar leiderschap vandaag de dag is niet meer wat het geweest is. De tijden van de afgesloten boardroom waar de beslissingen worden genomen is zonder meer voorbij. Zonder betrokkenheid van het personeel zijn veranderingen per definitie gedoemd om te mislukken. Maar er wordt natuurlijk wel verwacht dat de boegbeelden in een organisatie de koers en de grote lijnen uitzetten.

Maar wat dan wel?

Om die koers te bepalen moeten leiders het gesprek aangaan met al die verschillende specialisten in hun organisatie. Kennis ophalen van de mensen “met de poten in de klei”. En zit er niet simpelweg meerwaarde in eerlijk zijn over resultaten en uitdagingen, en de mensen daar deelgenoot van te maken? Kunnen we niet beter inzetten op motiveren dan afstraffen? Zou de uitdaging voor jou als leider niet moeten verschuiven van het bieden van alle oplossingen naar het leren omgaan met onzekerheid, flexibel zijn, inspireren en zo jouw team met oplossingen laten komen?

“In veel gevallen gaan de oogkleppen op en wordt het eigen plan getrokken, en misschien nog wel erger is het vervallen in oude gewoonten”

Het is misschien een cliché, maar daardoor niet minder waar. Communicatie is de sleutel. Transparantie en eerlijkheid naar alle partijen, niet alleen medewerkers maar ook naar klanten en opdrachtnemers. Verwachtingen managen en mensen betrekken in de uitdagingen. Ze medeverantwoordelijk maken en samen op zoek gaan naar mogelijke oplossingen. Dat vergroot de kans op begrip, het motiveert en zorgt dat wat wordt bedacht, ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt. En het beperkt ongewenste verrassingen achteraf.

Maar communicatie betekent vooral luisteren. Luisteren naar zorgen, luisteren naar ideeën, luisteren naar mogelijkheden.

Oude gewoonten en valkuilen

En precies bij het luisteren naar ideeën zit dan ook een grote valkuil. In veel gevallen gaan de oogkleppen op en wordt het eigen plan getrokken, en misschien nog wel erger is het vervallen in oude gewoonten, “zo hebben we het altijd gedaan”. Gooi daar vervolgens nog een stukje micromanagement tegenaan en hou vooral alle stakeholders op afstand, speel mooi weer en verberg alle negatieve zaken. Behalve natuurlijk als je het kan gebruiken om te dreigen. Als we niet meer winst gaan maken dan… Tja dan wat?

“Niet blindstaren op enkel winstmarges, maar kijken naar nieuwe manieren om waarde te creëren.”

Als je het mij vraagt is een van de grootste valkuilen in tijden van onzekerheid de enge (en dat bedoel ik in alle betekenissen van het woord) focus op kostenbeheersing en winstmaximalisatie, terwijl we de bredere context uit het oog verliezen. Echte leiders kijken verder dan alleen de financiële resultaten op de korte termijn, toch?

Misschien moet de moderne Directeur wel het meest van alles denken in kansen. Niet blindstaren op enkel winstmarges, maar kijken naar nieuwe manieren om waarde te creëren. En misschien betekent dit wel dat we moeten herdefiniëren wat “waarde” eigenlijk betekent in de bedrijfswereld van vandaag de dag.

Kortom, de huidige tijd en onzekerheid vragen nogal wat van een Directeur. Plannen en strategieën, het voelt soms alsof ze allemaal zo de prullenbak in kunnen. Maar misschien is het tegendeel wel waar, het hebben van een koers in onzekere tijden is van groot belang. Wel is het zaak open te staan voor input, te blijven communiceren, in kansen te denken en bovenal flexibel te blijven. Zo blijf je als leider ook in onzekere tijden succesvol.